سلامت جامعه مستلزم پیروی از الگوی غذایی سالم است. این که چه می خوریم، چگونه و چه مقدار می خوریم بر سلامت جسم و روان ما تاثیر بسزایی دارد. مصرف زیاد قند، نمک و چربی از یک سو و مصرف کم سبزی و میوه از سوی دیگر در حال حاضر بعنوان مهمترین عوامل خطر ابتلا به بیماری های غیرواگیر (دیابت، سکته های قلبی و مغزی و انواع سرطان ها) است و تغییر در سنت های گذشته و شیوه های جدید زندگی منجر به تغییر در الگوهای غذایی، مصرف زیاد مواد قندی و شیرین، مصرف بی رویه فست فود ها، غذاهای چرب و سرخ شده، غذاها و تنقلات شور وپرنمک که از جمله غذاهای ناسالم بشمار می روند، شده است. 
برای حفظ و ارتقاء سلامت جامعه باید سالم بودن غذا از مزرعه تا سفره رعایت شود. به این دلیل همه بخش هایی که در تولید، توزیع و عرضه غذا نقش دارند، باید دست بدست هم دهند. در این میان فرهنگسازی و ترویج مصرف غذاهای سالم و پیروی از یک الگوی غذایی درست نیز نقش بسیار مهمی در سلامت افراد جامعه دارد. 
با کاهش میزان قند، نمک و چربی در انواع خوراکی ها و آشامیدنی ها چه آنهایی که در کارخانجات تهیه و عرضه می شوند و چه غذاهایی که در منزل تهیه و مصرف می شود، می توان از شیوع روزافزون بیماری های قلبی عروقی، دیابت و انواع سرطانها کاست .
براساس برآوردهای موجود میزان مصرف روزانه نمک در کشور ۱۵-۱۰ گرم است که۲ تا۳ برابر بیشتر از مقدار توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت یعنی۵ گرم در روز می‌باشد). در کشور ما با توجه به الگوی مصرف مواد غذایی، بیشترین منبع مصرف نمک ازطریق افزودن نمک در هنگام تهیه و طبخ و مصرف غذا است. ۲۷ % مردم کشور فشار خون بالا دارند که مهمترین علت بیماری های قلبی عروقی و مرگ و میر است . بنا بر توصیه سازمان جهانی بهداشت با کاهش مصرف نمک به کمتر از ۵ گرم در روز (معادل یک قاشق مرباخوری) می توان مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی را کاهش داد. 
شواهد نشان می دهد که در حدود ۱۰% مردم کشور دچار دیابت هستند که علت آن مصرف زیاد خوراکی ها و نوشیدنی های قندی و شیرین است.
مطالات انجام شده حاکی از آن است که اضافه وزن وچاقی در زنان و مردان بزرگسال ۶۰-۴۵ ساله کشور حدود ۷۰ % است و به ترتیب حدود ۶۵% زنان و ۵۷ % مردان ۴۵ تا ۶۰ سال دچار چاقی شکمی هستند. چاقی شکمی عامل خطر مهم بیماری های قلبی عروقی بشمار می رود. روند افزایشی چاقی در کودکان و نوجوانان کشور نیز با روند افزایشی چاقی و اضافه وزن مواجه هستند .
۲۷% مردم کشور دچار کلسترول بالا هستند که عامل خطر مهم انسداد و تنگی عروق و بیماری های قلبی است. از سوی دیگر آمار ها می گویند مهمترین علت مرگ و میر در کشور مان بیماری های قلبی عروقی است. براساس مطالعات سبد غذایی مطلوب خانوارهای ایرانی ۱، میزان دریافت روغن از رژیم غذایی روزانه ۴۶ گرم در روز می باشد درحالی که از میزان توصیه شده در سبد مطلوب غذایی (یعنی ۳۵ گرم) بیشتر است. یعنی مردم ۳۱%بیشتر از مقدار توصیه شده روغن می خورند.
مصرف زیاد روغن بطور کلی، غذاهای چرب و سرخ شده، روغن هایی که اسید چرب ترانس بیشتر از ۱% دارند، روغن های جامد و نیمه جامد به شیوع این بیماری ها و همینطور چاقی دامن می زنند. 
پیروی از یک الگوی غذایی صحیح در طول زندگی از کودکی تا بزرگسالی راه کاری ساده و ارزان در حفظ سلامت و پیشگیری از بروز بیماری ها است که با آموزش و فرهنگسازی صحیح میتوان به آن دست یافت.
استفاده زیاد غذاهای پرکالری و چرب مثل غذاهای Fast food ( سوسیس، کالباس، پیتزا و ...) به این دلیل که حاوی مقادیر زیادی چربی هستند احتمال ابتلا افراد به اضافه وزن وچاقی را نیز افزایش می دهند. چاقی زمینه را برای بروز بیماری های مزمن ازجمله بیماری های قلبی عروقی، دیابت نوع ۲ وسرطان ها را فراهم می کند ... نمک زیاد فست فودها نیز عامل مهمی برای بروز فشارخون بالا ودر نتیجه بیماری های قلبی عروقی است. افرادی که در هفته بیش از دوبار غذاهای Fast food استفاده می‌کنند، دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند. 
بر اساس توصیه های مراجع علمی در سطح جهان، اصلاح الگوی غذایی از طریق کاهش مصرف نمک به کمتر از ۵ گرم در افراد زیر ۵۰ سال و کمتر از ۳ گرم در افراد بالای ۵۰ سال و افرادی که دچار مشکلات فشار خون بالا و بیماری های قلبی عروقی هستند، ح

ذف اسید چرب ترانس و اشباع در روغن و بطور کلی کاهش مصرف چربی وروغن، کاهش مصرف نوشیدنی هایی که دارای قند افزوده هستند، مصرف روزانه حداقل ۵ واحد سبزی ومیوه ( ۴۰۰ گرم) و افزایش دریافت فیبر غذایی از طریق مصرف بیشتر حبوبات و غلات سبوس دار مهمترین اقدامی است که در زمینه سلامت جامعه باید اجرا شود. 
آموزش و ترویج الگوی غذایی مناسب، شناساندن غذاهای سالم یعنی غذاهایی که با روش هایی غیر از سرخ کردن در روغن زیاد و کم نمک تهیه می شوند، استفاده بیشتر از انواع سبزی ها در تهیه غذاهای مختلف، شناسایی و معرفی غذاهای ایرانی که فوری تهیه می شوند و می توانند جایگزین فست فود های غربی و ناسالم باشند از اهداف اصلی روز غذای سالم، جامعه سالم است که در دومین روز هفته سلامت در سطح کشور برگزار می شود.
برای اصلاح الگوی غذایی جامعه لازم است آموزش تغذیه سالم از طریق گنجانیدن مطالب غذا و تغذیه سالم در کتب درسی دانش آموزان در مقاطع مختلف توسعه یابد. کودکان در مهد کودکها غذاهای سالم را بشناسند و مربیان مهد کودک ها در ایجاد رفتار های غذایی درست به مسئولیت خود بیش از پیش توجه کنند زیرا با ایجاد رفتار ها و عادات غذایی درست در کودکان می توان سلامت نسل آینده کشور را تضمین نمود. در دانشگاهها توجه به عرضه غذاهای سالم در غذا خوری های دانشجویی، گنجانیدن واحد درسی اصول تغذیه برای همه دانشجویان که پدران و مادران آینده هستند و لازم است به حداقل اطلاعات تغذیه ای مجهز شوند تا بتوانند رفتار های غذایی سالم را در خانواده ترویج نمایند، در کنار فعالیت های رسانه ای جمعی بویژه صدا و سیما برای ترویج فرهنگ غذایی سالم و مناسب در جامعه باید بطور جدی مد نظر قرار گیرد.
در سطح خانواده، عمده ترین راهکارها تشویق اعضای خانواده به مصرف غذاهای سالم و دارای ارزش تغذیه ای، ترویج مصرف غذاهای ایرانی و غذاهای فوری ایرانی که می توانند جایگزین مناسبی برای فست فود های غربی بشوند، می باشد. پیروی از رژیم غذایی متعادل یعنی میزان انرژی دریافت شده از طریق غذا با میزان انرژی که در اثر واکنش های بیولوژیک و فعالیت های بدنی مصرف می شود، متعادل باشد. نتیجه این تعادل ثابت ماندن وزن بدن است افرادی که اضافه وزن دارند و یا چاق هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت، افزایش فشارخون و بیماریهای قلبی – عروقی و سکته های قلبی و مغزی هستند
باید توجه داشت که کاهش مصرف نمک تنها به بزرگسالان توصیه نمی شود. بلکه با توجه به این امر که ذائقه هر فرد از دوران کودکی شکل می گیرد، تلاش خانواده در جهت ذائقه سازی سالم در کودکان از اهمیت بسزایی برخوردار است. مصرف زیاد غذاها و تنقلات حاوی نمک زیاد در کودکان سبب گرایش آنها بــه مصرف نمک بیشتر و افزایش احتمال ابتلا به فشارخون در بزرگسالی می شود.
نظام سلامت در قالب طرح تحول در حوزه بهداشت اقدامات مهمی را در راستای اصلاح الگوی غذایی مردم کشور به مورد اجرا گذاشته است. در حال حاضر حدود ۸۶۰ کارشناس تغذیه در مراکز خدمات جامعه سلامت بکار گرفته شده اند. الگوی غذایی کلیه افراد مراجعه کننده به پایگاههای سلامت و خانه های بهداشت با هدف پیشگیری از بیماری ها، حفظ و ارتقاء سلامت ارزیابی شده و با شناسایی عوامل خطر تغذیه ای، آموزش و مشاوره تغذیه توسط بهورزان، مراقبین سلامت و کارشناسان تغذیه ارائه می شود. هم چنین بیماران مبتلا به دیابت، چربی خون بالا، فشار خون بالا، اضافه وزن و چاقی مشاوره تغذیه و تنظیم برنامه غذایی توسط کارشناسان تغذیه انجام می شود.
هرم غذایی و رهنمود های غذایی ایران بعنوان یک ابزار ساده برای آموزش و فرهنگسازی تغذیه سالم در جامعه تهیه شده و در واحدی های بهداشتی درمانی و هم چنین در مدارس کشور استفاده می شود. 
برنامه مکمل یاری ویتامین Dو توزیع شیر غنی شده با ویتامین D در مدارس ۱۴ استان کشور، مکمل یاری ویتامین D از طریق شبکه های بهداشتی درمانی کشور برای حفظ و ارتقاء سلامت مردم و پیشگیری از بیماریها، بهبود رشد و افزایش قدرت یادگیری و جلوگیری از هدرفت سرمایه گذاری های آموزشی در برنامه های بهبود تغذیه جامعه در دست اجراست. بازنگری و کاهش میزان نمک در نان های چهارگانه سنگک، تافتون، لواش و بربری به کمتر از یک درصد اقدام بزرگی است که می تواند منجر به کاهش حدود ۳ گرم از نمک مصرفی روزانه مردم و کاهش شیوع فشار خون بالا و بیماری های قلبی عروقی و سکته های مغزی بشود. 
در کنار این اقدامات ارزشمند که در قالب طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت به مورد اجرا گذاشته شده است، آموزش و فرهنگسازی غذا و تغذیه سالم به کمک ۲ و نیم میلیون سفیرسلامت خانواده در کشور اقدامی بزرگ دیگری است که می تواند نقش بسیار مهمی در ارتقاء سلامت، اصلاح الگوی غذایی مردم و کاهش عوامل خطر تغذیه ای بیماری ها بویژه بیماری های غیر واگیر از جمله دیابت، بیماری های قلبی عروقی، انواع سرطان ها داشته باشند.

دکتر زهرا عبدالهی/ مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی